Γιτς, Γουίλιαμ Μπάτλερ

(William Butler Yeats, Σαντιμάουτ, Δουβλίνο 1865 – Ροκμπρίν, Γαλλία 1939). Ιρλανδός ποιητής και θεατρικός συγγραφέας. Γιος ζωγράφου, αφομοίωσε την πείρα της κίνησης των προραφαηλικών. Στο Λονδίνο συνδέθηκε αργότερα με έναν περιορισμένο κύκλο νεαρών εστέτ, τα ενδιαφέροντα των οποίων περιστρέφονταν γύρω από τη θεοσοφία και τον αποκρυφισμό (ενδιαφέροντα που η παρουσία τους είναι έκδηλη στο έργο του Γ.) και μαζί τους ίδρυσε τη Λέσχη των Ποιητών (Rhymers Club). Μετά την επιστροφή του στην Ιρλανδία προσχώρησε στο επαναστατικό κίνημα. Η δραστηριότητά του ως θεατρικού συγγραφέα αρχίζει γύρω στα 1900. Μαζί με τη λαίδη Γκρέγκορι έγινε ο εμψυχωτής του Abbey Theatre (1904), ανεβάζοντας έργα που είχαν στόχο της κριτικής τους τις θρησκευτικές και πολιτικές προλήψεις, καθώς και τα ήθη των συγχρόνων τους. Η ποίησή του, που τον τοποθετεί μεταξύ των μεγάλων ποιητικών φυσιογνωμιών του περασμένου αιώνα, χαρακτηρίζεται από μία φυσική και ξεκάθαρη τάση προς τον συμβολισμό και από μία έντονη κλίση προς το παράλογο, με μία σταθερή επεξεργασία λαϊκών μοτίβων και μυθολογικών στοιχείων της Ιρλανδίας, τα οποία ο Γ. αφομοιώνει και αποκαθιστά στην αρχική και γνήσια λειτουργία τους ως πρωτόγονα σύμβολα. Με τις Περιπλανήσεις του Όιζινκαι άλλα ποιήματα (1899), καθώς και με άλλες συλλογές –στις οποίες διαφαίνονται και ρομαντικά στοιχεία– το έργο του αναπτύσσεται σε μία πορεία σταθερής αναζήτησης μιας ουσιαστικότητας και μιας ακριβολογίας στη γλώσσα. Ο τόμος Ευθύνες (1914) σημαδεύει το πέρασμα του ποιητή σε μια ώριμη φάση της δημιουργίας του με τις ωραιότερες συλλογές του: Ο πύργος (1928) και Γυριστή σκάλακαι άλλα ποιήματα (1933). Η θεατρική παραγωγή του Γ. ακολουθεί τις αναζητήσεις του στην ποίηση και κάποτε προηγείται από αυτές. Από τα θεατρικά του, πιο γνωστό είναι ίσως Ηκόμισσα Κάθλιν που εκδόθηκε το 1892. Στο έργο του Τα σκοτεινά νερά (1900) και σε άλλες συνθέσεις, όπως Η χώρα των επιθυμιών (1894) και Ο θάνατος του Κάτσιλεν (που εκδόθηκε το 1939 και ανεβάστηκε για πρώτη φορά το 1949), ο Γ. εκθέτει κάτω από έναν μυθικό μανδύα τις απαιτήσεις της ζωής και της παιδείας στην Ιρλανδία, που γι’ αυτόν έχουν πρωταρχική σημασία. Σημαντική είναι επίσης η σκηνοθετική του εργασία· το έργο του στον τομέα αυτόν μπορεί να θεωρηθεί μία σύνθεση από παραδοσιακές εμπειρίες και τις νέες κατακτήσεις του Γκόρντον Κρέιγκ. Το 1923 τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας. Ο Γουίλιαμ Μπάτλερ Γιτς σε πορτρέτο του Ογκάστας Τζον (Πινακοθήκη Μάντσεστερ).